Waarom 1% rente miljarden kost

In dit kennisbankartikel kijken we naar het effect van rente op staatsschulden en waarom 1% rente miljarden kan kosten.

Rente als gids voor de economie

Rente is een belangrijk wapen van de centrale banken zoals de Europese centrale bank om de economie te beïnvloeden. Is er sprake van bijvoorbeeld ongewenste inflatie (geldontwaarding) dan kan de ECB de rente verhogen.

Door het verhogen van de rente wordt het aantrekkelijker om te sparen en duurder om te lenen. Op deze manier kan de wens voor consumptie en investeringen worden afgeremd waardoor de vraag naar producten en diensten daalt en de inflatie weer afneemt.

Inflatie op verhoogd niveau

De laatste jaren is de inflatie aan de hoge kant, belangrijke oorzaken zijn daarbij verzameld vermogen van consumenten tijdens de coronacrisis en de energiecrisis waardoor met name gas en stroomprijzen al een tijdje hoog zijn.

In de periode 2021-2024 heeft de ECB de rente verhoogd naar 4% om de hoge inflatie onder controle te krijgen. Inmiddels is de rente stapsgewijs verlaagd naar 2% maar toch blijft de inflatie met 3,3% in 2024 en in juli 2025 met 2,9% boven het streefdoel van 2% inflatie.

Rentelasten voor de overheid

Door de hoge inflatie is het lastig voor de ECB om de rente te laten dalen, mogelijk moet de rente zelfs weer omhoog als bijvoorbeeld stijgende voedsel en brandstofprijzen de inflatie onder druk blijven zetten.

Waar hogere rente zorgt voor meer spaarrente bij consumenten is het minder gunstig voor bedrijven en met name overheden die willen investeren. Wat daarbij extra meespeelt is dat overheden vergeleken met bedrijven een relatief hoge schuld hebben.

7,3 miljard euro rente

Zo gaf de Nederlandse overheid in 2023 maar liefst 7,3 miljard euro uit aan rente op de staatsschuld. Dit is dus enkel rente en geld wat niet kan worden gebruikt om te investeren in de economie. Hoewel de rente uitgaven relatief laag zijn stijgt wereldwijd de overheidsschuld

Hoge overheidsschulden kunnen de stabiliteit van de economie beïnvloeden, niet enkel hebben overheden minder te besteden of is er een risico dat ze schulden of rente niet kunnen betalen. Meer rentelasten kunnen er ook voor zorgen dat overheden moeten bezuinigen.

Amerikaans beleid

Deze zorg is actueler geworden door Amerikaans beleid. De Amerikaanse staatsschuld was al flink hoog maar onder de nieuwe rechtse president is de staatsschuld verder opgelopen. Met de zogenoemde One Big Beautiful Bill Act wil de regering fors bezuinigen op zorg en voedselhulp en tegelijk flink belastingvoordeel geven aan de rijken en investeren in anti migratiebeleid.

Het gevolg is dat de Amerikaanse staatsschuld verder oploopt terwijl de stabiliteit van de Amerikaanse economie al onder druk stond door de hoge staatsschuld en het beleid van de afgelopen maanden met bijvoorbeeld importheffingen. Het verklaart wel waarom ze in Amerika graag willen dat de rente omlaag gaat want dit bespaart veel geld aan rentebetalingen.

Mogelijke economische risico’s

De aanhoudende hoge rente in combinatie met oplopende staatsschulden kan zorgen voor economische risico’s. Dat is mogelijk ook een reden dat de goudprijs ondanks de groeiende economie de afgelopen jaren hoog blijft.

Goud wordt gezien als veilige haven voor vermogen in economisch onzekere tijden en met onvoorspelbaar politiek beleid en klimaatverandering blijft het de vraag hoe de economie zich de komende jaren zal ontwikkelen.

Interesse in goud kopen? Bekijk hier ons aanbod.