BTW op goud: alles over btw-vrij goud kopen

Fysiek goud kopen roept vaak vragen op over belastingen. Veel beleggers horen dat beleggingsgoud “btw-vrij” is, maar weten niet exact waarom dat zo is, wanneer de vrijstelling geldt en welke uitzonderingen bestaan.

In dit kennisartikel leggen we helder uit hoe de btw op goud wettelijk is geregeld, waarom beleggingsgoud btw-vrij is en waar u als koper rekening mee moet houden.

Dit artikel is bedoeld om fiscale duidelijkheid te bieden, zodat u weloverwogen beslissingen kunt nemen bij het investeren in goud.

Waarom is beleggingsgoud vrijgesteld van btw?

De vrijstelling van btw op beleggingsgoud is geen gunst of tijdelijke regeling, maar een vast onderdeel van Europese wetgeving. De achtergrond hiervan ligt zowel in economische overwegingen als in fiscale harmonisatie binnen de EU.

Om te begrijpen waarom u op beleggingsgoud geen btw betaalt, is het belangrijk te kijken naar de rol van goud binnen de financiële markten en hoe dit juridisch is vastgelegd.

Goud wordt gezien als financieel instrument, niet als consumptiegoed

De kern van de vrijstelling is dat beleggingsgoud wettelijk wordt behandeld als een vorm van financieel vermogen, vergelijkbaar met valuta of andere beleggingsproducten. Omdat btw een verbruiksbelasting is, hoort het toegepast te worden op consumptiegoederen en niet op financiële waarden.

Daarom maakt de wet onderscheid tussen:

• Goud dat bedoeld is voor consumptie → zoals sieraden (wel btw)
• Goud dat bedoeld is voor belegging en vermogensopbouw → beleggingsgoud (geen btw)

De juridische basis: EU-richtlijn 98/80/EG

De btw-vrijstelling voor beleggingsgoud is in heel Europa uniform geregeld via EU-richtlijn 98/80/EG, die in 1998 werd ingevoerd. Deze richtlijn bepaalt dat goud dat voldoet aan strikte kwaliteits- en vormeisen moet worden vrijgesteld van btw.

Waarom deze richtlijn er kwam:

1. Harmonisatie van de Europese goudmarkt:
Voor 1998 golden per land andere regels: sommige landen belastten goud, andere niet. Dit zorgde voor verstoringen in de handel en ongelijke concurrentie.

2. Bevorderen van goud als belegging:
De EU wilde de goudmarkt toegankelijker maken voor particuliere en institutionele beleggers. Door de vrijstelling werd handel transparanter, efficiënter en minder prijsverstorend.

3. Goud is een reserve-actief:
Ook centrale banken gebruiken goud als waardedrager. Om dit actief vrij verhandelbaar te maken, moet belastingdruk worden voorkomen.

Wanneer is goud btw-vrij? (beleggingsgoud)

Niet al het goud dat te koop is, valt automatisch onder de btw-vrijstelling. De vrijstelling geldt uitsluitend voor goud dat volgens de Europese en Nederlandse wetgeving wordt geclassificeerd als beleggingsgoud. Deze classificatie zorgt ervoor dat goud wordt behandeld als een beleggingsproduct in plaats van een consumptiegoed.

Het onderscheid is belangrijk omdat de btw zich richt op consumptie, niet op investeringen. Daarom mag alleen goud dat primair wordt gebruikt als waardeopslag, en dat voldoet aan strikte kwaliteitsnormen, zonder btw worden verhandeld.

In de praktijk betekent dit dat goud alleen btw-vrij is wanneer het voldoet aan objectieve criteria zoals zuiverheid, vorm, marktpositie en herkenbaarheid als beleggingsproduct. Deze eisen zijn ontworpen om een betrouwbare Europese goudmarkt te waarborgen.

Hieronder volgt een overzicht van de twee categorieën die wettelijk zijn erkend als btw-vrij beleggingsgoud: goudbaren en gouden beleggingsmunten.

1. Goudbaren en goudstaven zonder btw

Goudbaren worden alleen beschouwd als btw-vrij beleggingsgoud wanneer zij voldoen aan de volgende eisen:

• Het goudgehalte is minimaal 995‰ (99,5%) 
• De baar is geproduceerd door een erkende producent of raffinaderij 
• Het product is geschikt voor internationale handel en voldoet aan marktstandaarden 
• Het gewicht is duidelijk aangegeven en volgt een algemeen gangbare standaard (bijv. gram, troy ounce, kilo) 

Toegelaten producenten zijn vaak gecertificeerd door de London Bullion Market Association (LBMA), zoals Umicore, C. Hafner of de Royal Canadian Mint. Dankzij deze certificering kan de herkomst en zuiverheid van de baar wereldwijd worden vertrouwd.

2. Gouden munten zonder btw

Niet alle gouden munten zijn automatisch btw-vrij. Alleen munten die door de Europese Commissie worden erkend als beleggingsmunt kwalificeren voor de vrijstelling. Jaarlijks publiceert de EU een lijst met goedgekeurde munten die aan de wettelijke voorwaarden voldoen.

Een munt is btw-vrij wanneer deze voldoet aan alle onderstaande criteria:

• De munt heeft een minimale zuiverheid van 90% goud 
• De munt is geslagen na het jaar 1800 
• De munt is of was wettig betaalmiddel in het land van herkomst 
• De munt wordt verkocht tegen een prijs die niet meer dan 80% boven 
• De intrinsieke goudwaarde ligt de munt staat op de jaarlijkse lijst van erkende beleggingsmunten van de Europese Unie 

Gangbare voorbeelden die binnen dit kader vallen:

• Gouden Maple Leaf
• Gouden Krugerrand
• Gouden Philharmoniker
• Gouden Britannia
• Gouden Kangaroo 

Deze munten zijn wereldwijd erkend als beleggingsproduct en worden verhandeld op basis van de actuele goudprijs, niet op basis van verzamelwaarde.

In de EU betaalt u geen btw over beleggingsgoud, zoals gouden munten en goudbaren.

Wanneer zit er wel btw op goud?

Hoewel beleggingsgoud is vrijgesteld van btw, geldt deze vrijstelling niet voor alle vormen van goud. Producten die niet voldoen aan de wettelijke criteria voor beleggingsgoud worden fiscaal gezien als consumptiegoederen of verzamelobjecten. In dat geval is de normale btw van toepassing, doorgaans 21%.

Het verschil zit vooral in het doel van het product: wordt het gekocht als investering in puur goud, of is er sprake van gebruikswaarde, verzamelwaarde of kunstwaarde? Zodra de goudwaarde niet het belangrijkste prijsbepalende element is, wordt het product buiten de btw-vrijstelling geplaatst.

1. Numismatisch goud (verzamelwaarde)

Gouden munten die worden gekocht vanwege hun historische, culturele of verzamelwaarde vallen niet onder de definitie van beleggingsgoud. De prijs van deze munten is vaak gebaseerd op zeldzaamheid, conditie (grading) of historische betekenis en dus niet op het goudgewicht.

Voorbeelden:

• Antieke gouden munten uit vóór 1800 
• Zeldzame proof-edities en collector sets 
• Munten waarbij de marktwaarde sterk boven de goudwaarde ligt 
• Munten met beperkte oplage of hoge verzamelpremie 

Omdat deze munten niet primair bedoeld zijn als investering in fysiek edelmetaal, worden ze gezien als verzamelobjecten en geldt er 21% btw op de verkoop.

2. Goud in sieraden

Gouden sieraden, van ringen en kettingen tot armbanden, vallen onder de categorie luxueuze consumptiegoederen. De goudprijs is slechts één van de vele factoren die de verkoopprijs bepalen; denk aan ontwerp, arbeid, merk, edelstenen en afwerking.

Daarom:

• Vallen sieraden onder de standaard btw-regelgeving.
• Betaalt u 21% btw aan de juwelier of handelaar.
• Zijn sieraden geen vorm van beleggingsgoud, ook niet wanneer zij hoge zuiverheid bevatten (zoals 22 karaat of 24 karaat).

3. Overige redenen waardoor er wel btw op goud zit

Goud valt alleen onder de btw-vrijstelling wanneer het voldoet aan strikte kwaliteitseisen. Baren moeten minimaal 99,5% zuiver zijn en munten minstens 90%. Producten met lagere zuiverheid, zoals 14K of 18K goud, worden gezien als grondstof of sloopgoud en vallen onder het normale btw-tarief.

Hetzelfde geldt voor goud dat is verwerkt tot sieraden, kunstobjecten of designstukken waarbij vakmanschap en exclusiviteit de waarde bepalen. Daarnaast moet beleggingsgoud internationaal herkenbaar en verhandelbaar zijn.

Baren zonder keurmerk, goud van niet-erkende smelters of ongestempeld “raw gold” voldoen niet aan deze marktstandaarden en worden fiscaal niet beschouwd als beleggingsgoud, waardoor er wél btw wordt geheven.

Hoe werkt de handel in btw-vrij goud in de praktijk?

De btw-vrijstelling voor beleggingsgoud maakt het kopen en verkopen van goud eenvoudiger voor particuliere beleggers. Hoewel de fiscale regels redelijk technisch zijn, is het proces in de praktijk overzichtelijk.

Wie beleggingsgoud koopt, betaalt geen btw over de goudwaarde; wel gelden er specifieke administratieve en kwaliteitsvereisten voor handelaren. Hierdoor blijft de markt transparant, betrouwbaar en internationaal gestandaardiseerd.

Voor kopers betekent dit dat de prijs van een goudbaar of gouden munt rechtstreeks is gebaseerd op de actuele goudprijs, aangevuld met een premie voor productie, transport en distributie, maar zonder btw-toeslag.

Kwaliteits- en identificatiecontroles door de handelaar

Om beleggingsgoud zonder btw te mogen verkopen, moet de handelaar voldoen aan strikte controle- en registratievoorschriften:

• Verificatie van zuiverheid (995‰ voor baren, 900‰ voor munten) 
• Controle van keurmerken, serienummers en certificaten 
• Registratie van herkomst en transactiegegevens 
• Verkoop uitsluitend van baren en munten die voldoen aan EU-normen

Transparante prijsopbouw zonder btw

Bij de aankoop van beleggingsgoud bestaat de totale prijs uit:

1. De spotprijs van goud (internationale marktprijs) 
2. Een premie voor productie en distributie 
3. Eventuele opslag- of verzendkosten 
4. Géén btw

Verkoop van btw-vrij goud

Bij verkoop van beleggingsgoud door particulieren geldt:

• Er is geen btw verschuldigd.
• De verkoopprijs is gebaseerd op gewicht, zuiverheid en actuele goudprijs.
• Erkende handelaren controleren authenticiteit en staat van het product.

Beleggingsgoud is btw-vrij in Nederland, maar valt wel onder Box 3 (vermogensrendementsheffing) bij de belastingaangifte.

Is goud belastingvrij? (verschil tussen btw en andere belastingen)

De term “btw-vrij goud” leidt soms tot het misverstand dat goud volledig belastingvrij is. In werkelijkheid gaat het uitsluitend om de btw-behandeling bij aan- en verkoop van beleggingsgoud.

Buiten de btw-vrijstelling vallen andere belastingvormen die invloed kunnen hebben op uw vermogen. Het is daarom belangrijk om onderscheid te maken tussen de verschillende fiscale regels die gelden wanneer u fysiek goud bezit.

Bij de aankoop van beleggingsgoud betaalt u geen btw, omdat het wordt gezien als een financieel beleggingsmiddel. Ook bij verkoop door particulieren is geen btw verschuldigd: de verkoop van goud valt niet onder ondernemingsactiviteiten, maar onder normaal vermogensbeheer.

Goud is echter niet volledig vrijgesteld van belasting. In Nederland valt fysiek goud dat u in bezit heeft onder Box 3 (vermogensrendementsheffing) van de inkomstenbelasting. De waarde van uw goud wordt hierin meegerekend alsof het een onderdeel is van uw totale vermogen, vergelijkbaar met spaargeld of beleggingen. De jaarlijkse belasting is afhankelijk van uw totale vermogen minus het heffingsvrije vermogen.

Daarnaast bestaat er in Nederland geen vermogenswinstbelasting: winst op goud die ontstaat door een stijgende goudprijs wordt niet afzonderlijk belast. Ook bij verkoop aan een erkende handelaar hoeft u als particulier geen belasting te betalen over koerswinst.

Voordelen van goud kopen zonder btw

De btw-vrijstelling op beleggingsgoud maakt het investeren in fysiek goud efficiënter en toegankelijker. Omdat u geen 21% btw betaalt, gaat uw volledige inleg direct naar het edelmetaal zelf. Dit versterkt het rendementspotentieel en zorgt ervoor dat goud aantrekkelijk blijft als onderdeel van een gespreide vermogensstrategie.

1. Efficiënter investeren door geen belastingtoeslag

Bij goudbaren en beleggingsmunten wordt geen btw berekend, waardoor u niet te maken krijgt met een belastingopslag van 21%. Hierdoor krijgt u voor hetzelfde bedrag meer goud en kan uw investering direct meebewegen met de marktwaarde. De aankoopprijs is transparanter, voorspelbaarder en beter vergelijkbaar tussen aanbieders.

2. Direct profiteren van de internationale goudprijs

Omdat er geen btw wordt toegevoegd, sluit de aankoopprijs van beleggingsgoud nauw aan bij de internationale spotprijs. Dit voorkomt prijsverstoringen en maakt het eenvoudiger om te beoordelen of u marktconform koopt. U profiteert van wereldwijde prijsvorming zonder fiscale belemmeringen aan de inkoopzijde.

3. Hoge liquiditeit en eenvoudige verkoop

Btw-vrij goud wordt wereldwijd erkend en is eenvoudig te verhandelen. Bij verkoop speelt btw geen rol, waardoor u niet afhankelijk bent van ingewikkelde fiscale afrekeningen. De waarde wordt bepaald door gewicht, zuiverheid en de actuele goudprijs. Dit maakt beleggingsgoud een zeer liquide en flexibel vermogensbestanddeel.

4. Geschikt voor risicospreiding en lange-termijnopbouw

Zonder btw-opslag kan goud effectief worden ingezet als onderdeel van een gespreide portefeuille. Goud staat bekend om zijn stabiliteit in perioden van onzekerheid en vormt een betrouwbare hedge tegen inflatie. De fiscale efficiëntie versterkt dit, omdat uw volledige inleg zijn waarde behoudt en op lange termijn kan meegroeien met de markt.

Zit er btw op goud in België?

Ook in België is goud dat wordt aangekocht als belegging in veel gevallen vrijgesteld van btw, net als in Nederland. Dit geldt voor goudbaren en gouden munten die voldoen aan de criteria voor “beleggingsgoud”.

De wetgeving omtrent btw-vrijstelling voor goud in België sluit aan bij de Europese richtlijn: de munt of baar moet onder andere voldoen aan minimumzuiverheid en marktherkenning.

Bijvoorbeeld geldt een vereiste voor munten van minimaal 90 % goudgehalte en een zuiverheid van 995 ‰ voor baren. Ook moeten gouden munten bijvoorbeeld na 1800 geslagen zijn.

Conclusie: zo zit het met de btw-regels op goud

Beleggingsgoud is in de Europese Unie vrijgesteld van btw, omdat het wordt beschouwd als financieel instrument en niet als consumptiegoed. Hierdoor koopt u goud tegen een transparante, marktconforme prijs zonder belastingopslag.

De vrijstelling geldt uitsluitend voor goud dat voldoet aan strikte kwaliteits- en zuiverheidsnormen. Andere goudvormen, zoals sieraden of verzamelmunten, zijn wél btw-plichtig.

Dankzij deze fiscale behandeling blijft beleggingsgoud een efficiënt, liquide en betrouwbaar onderdeel van een gespreide portefeuille.